आधुनिकीकरण सङ्गै हराइरहेको सभ्यता -

श्रीराम गौतम चन्द्रकोट सराङ गुल्मी

आधुनिकीकरणले मानव सभ्यतामा क्रान्तिकारी परिवर्तनहरू ल्यायो र निरन्तरताको दिशामा गति पाउने महत्वपूर्ण भूमिका निभाएको छ। यसले सभ्यताको संरचना, व्यवस्था, संगठनता, विचारधाराहरू र जीवनशैलीमा महत्वपूर्ण परिवर्तनहरू ल्याएको हो।

आधुनिकीकरणले प्रवृत्तिहरूको सट्टामा वैज्ञानिक, सांस्कृतिक, आर्थिक र सामाजिक पहुँचमा महत्वपूर्ण परिवर्तनहरू ल्याएको छ। विज्ञान र प्रविधिले विश्वासमा बिना गम्भीर परिवर्तन ल्याइ बिजुली, यातायात, संचार, संगठन, विनिमय र कार्यप्रणालीहरूमा क्रान्तिकारी परिवर्तनहरू गरेको छ। साथै, सांस्कृतिक आधुनिकीकरणले प्रभावशाली रूपमा देखिएको छ। विविध सांस्कृतिक प्रभावहरूले अब एकदिवसीय जीवनशैलीमा देखा पर्दै छन्। विदेशी संस्कृतिक प्रभावका कारण, वस्त्र, खानपान, संगीत, कला, खेल, अभिनय, र अन्य क्षेत्रमा अधिक समान रूपमा प्रभाव पाएको छ।

आधुनिकीकरणले सामाजिक र आर्थिक व्यवस्थामा पनि महत्वपूर्ण परिवर्तन ल्याएको छ। उदाहरणका लागि, आधुनिकीकरणले व्यापार, वित्त, नीति र आर्थिक प्रणालीहरूमा गति ल्याएको छ। विश्व व्यापार, अन्तर्राष्ट्रिय वित्तीय प्रणाली, इन्टरनेटका साधनहरू, सहरीकरण र आर्थिक नेतृत्वले संघीय राज्यहरू र अन्तर्राष्ट्रिय संगठनहरूको संचालनमा महत्वपूर्ण परिवर्तन ल्याएको छ।

तत्पश्चात, आधुनिकीकरणले मानवीय सम्बन्धहरूमा पनि परिवर्तन ल्याएको छ। यसले संचार र सम्पर्कको ढाँचा र स्वरूपमा परिवर्तन ल्याएको छ। विश्वास, व्यक्तिगतता, परिवार, समुदाय, जातीयता, लैंगिकता र सामाजिक समावेशीकरणका क्षेत्रमा आधुनिकीकरणले असल अस्तित्व र नियमनमा परिवर्तन ल्याएको छ।

आधुनिकीकरणले सभ्यताको विभिन्न पहलहरूमा महत्वपूर्ण परिवर्तन ल्याएको छ। यसले ज्ञान, प्रगति, साहित्य, कला, संगीत, विज्ञान, तकनिकल प्रगति, व्यवासायिकता, समाजिक समावेशीकरण, विचारधाराहरू, व्यापार, आर्थिक प्रणाली, औद्योगिकी, संगठनता र बहुराष्ट्रिय सम्पर्कहरूमा परिवर्तन ल्याएको छ। हालको समयमा, आधुनिकीकरणले सभ्यतामा विश्वसनीयता, सामरिकता, तकनिकल अग्रगामीता, भौगोलिक अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध, बहुसंख्यक सामाजिक मीडिया, डिजिटल प्रवेश, आईटी उपयोग, बैज्ञानिक अनुसन्धान, सांस्कृतिक विविधता, नेपाली भाषा र सांस्कृतिक परम्पराको संरक्षण, व्यापारिक व्यवस्था, अर्थशास्त्र र विकास र पर्यटनमा परिवर्तन ल्याएको छ।

तर, यसको अवधारणा सबैले स्वीकार गर्नुपर्छ भन्ने त छैन। आधुनिकीकरणले विभिन्न चुनौतीहरू पनि परिवर्तन गरेको छ। उदाहरणका लागि, जलवायु परिवर्तन, जनसंख्या वृद्धि, विभाजन र न्याय, विकासमा असमानता, विद्युतीकरणका पर्यावरणीय प्रभाव, सामाजिक-आर्थिक दुर्बलीकरण, आधिकारिकताको समृद्धी, गोपनीयता र नैतिकताको मुद्दा, साइबरस्थानिक अपराध, मनोविज्ञान र तार्किकताको उपयोग, रोबोटिक्स र एक्सप्लोरेसन, रणनीति र राजनीति, नागरिकता र मानवाधिकारको महत्व, भाषाका मुद्दा, सामाजिक सुरक्षा र न्याय, संघीयता र अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग, विद्यार्थीहरूका न्यूनता, स्थानीय सम्प्रदाय र समाज, धर्म र संस्कृति, लैंगिक समानता, मानवीय आवास, समरसता र विदेशी कार्यबाही, आधुनिक युद्ध र सुरक्षा मुद्दा, साधारण रोजगारीका प्रश्नहरू, नगरियता र शहरीकरण, सार्वजनिक स्वास्थ्य र निजीकरण, उच्च शिक्षा र गुणस्तर, मानवीय संपदाका विपणन, गरिबी र खानेपानीका मुद्दाहरू, तराई-पहाड-हिमाल तत्व, विदेशी निवेश, आर्थिक समुन्नति र सामाजिक सद्भाव, साहित्य र संगीत, अभिनय र कला, जीवनका यात्रा र मार्ग, शान्ति र एकता, बौद्धिक समृद्धि र धार्मिकता, जनबादी र साक्षरता, न्याय र समावेशीकरण, जातिभेद, सामुदायआधुनिकीकरणले यी सबै चुनौतीहरूलाई आफ्नो रूपमा परिवर्तन गरेको छ, जसले सभ्यतामा विभिन्न समस्याहरू र परामर्शहरू उत्पन्न गर्न सक्छ। यसका अवसरहरूलाई सम्पूर्ण रूपमा लिई जान र प्रभावित हुन यो सभ्यतालाई अनुकरण गर्न आवश्यक छ ।